مطابق قانون چک ، صادرکننده چک باید در تاریخ تاریخ موجود در چک ، پول نقد در حساب بانکی خود داشته باشد ، در غیر این صورت دارنده چک در قبال چک برگشتی مسئولیت کیفری و مدنی خواهد داشت.

مفهوم چک های برگشتی

چک برگشتی یا چک غیرقابل برگشت چکی است که دارنده چک برای دریافت چک با یک حساب صدور چک خالی در بانک روبرو شده باشد یا به دلایل دیگر قادر به دریافت به موقع چک نباشد. این چک جمع نشده را چک برگشتی یا چک بدون مطالبه می نامند.

انواع چک ها

چک یکی از مهمترین اسناد تجاری است که هر روز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و مزیت این نوع اسناد تجاری نسبت به اسکناس یا پول نقد باعث محبوبیت آن در بین عموم مردم شده است. بنابراین دانستن انواع چک ها و اختلافاتی که هرکدام می توانند با یکدیگر داشته باشند خالی از لطف نیست. طبق قانون تجارت ، انواع چک ها عبارتند از:

چک مسافرتی

این نوع چک به گونه ای صادر می شود که خود کارمندان بانک آن را صادر کرده و مبلغ آن را هر یک از شعب بانک یا کارگزاران آن بانک در هر نقطه از کشور پرداخت می کنند.

چک تضمینی

دارنده این مدل چک پس از دریافت آن ، به جای دریافت مبلغ چک ، از بانک می خواهد چک تضمینی صادر کند و اصولاً این چک تضمینی توسط خود بانک صادر می شود و مبلغ آن پرداخت شده توسط بانک صادر کننده تضمین شده است.

اما چک منظم

چکی است که اکثر مردم از آن استفاده می کنند. در این نوع چک ، صادرکننده برای برداشت از مانده حساب خود در یک بانک خاص چک صادر می کند و شخصی که چک را در دست دارد می تواند برای جمع آوری وجه نقد خود به بانک مراجعه کند.

منظور از تأیید چک برگشتی چیست؟

به طور کلی ، تأیید چک می تواند به دو منظور انجام شود ، یکی اینکه شخصی که چک را با امضای پشت چک در دست دارد ، رضایت خود را برای انتقال وجوه چک به دیگری نشان دهد و دلیل دیگری که می تواند باشد نوشته شده برای تأیید چک هدف تأیید چک به منظور تضمین صاحب چک است ، بنابراین دارنده چک می تواند حق مطالبه چک را هم از صادرکننده چک و هم از ضامن چک در صورت چک برگشت داده می شود

دلایل برگشت چک

در مورد چک های برگشت کیفری و چک های قانونی ، اگر از شرایط بازگرداندن چک مطلع هستید ، می توانید به موقع درخواست تأمین امنیت خود را به مقامات قضایی ارائه دهید:

وقتی دارنده چک با کمبود حساب بانکی مربوط به چک مواجه شد ، می تواند حق استرداد چک را داشته باشد.

در صورت درخواست صدور چک برای گواهی عدم پرداخت چک ، دارنده چک حق استرداد چک را دارد.

اشتباهات سهوی یا عمدی صادرکننده چک هنگام تنظیم چک می تواند دلیل برگشت چک باشد. این دلایل شامل غلط املایی ، امضای ناسازگار و تفاوت در محتوای چک است.

صدور چک از حساب مسدود شده غیرقانونی است ، بنابراین در صورت وجود چنین چک ، دارنده چک می تواند حق استرداد چک را داشته باشد.

تفاوت چک کیفری و چک حقوقی

مزیت اصلی چک کیفری نسبت به چک حقوقی این است که دارنده چک می تواند در صورت عدم دریافت چک در تاریخ چک ، با توجه به میزان چک کیفری و خسارت ، به دادسرا شکایت کیفری کند. باعث شده برای او (دارنده). مدعی که صادرکننده چک است ، برای جلوگیری از حبس و حبس ، مجبور است برای تأمین بدهی خود مانند وثیقه یا وثیقه در دادگاه حاضر شود. در غیر این صورت ، صاحب چک می تواند او را به دلیل بدهی ای که به دارنده چک دارد زندانی کند.

از طرف دیگر دارنده چک حقوقی نمی تواند از مزایای چک کیفری برخوردار باشد. در این صورت دارنده چک می تواند با مراجعه به دادگاه و پرداخت هزینه دادرسی ، دادخواست قانونی خود را در خصوص مطالبه خسارت و میزان چک وصول نشده به دادگاه تسلیم کند. در این حالت دارنده چک از حق حبس و حبس دارنده چک چشم پوشی کرده است.

در چه مواردی چک قابلیت تعقیب کیفری را دارد:

• در صورت که چک صادر شده سفید امضا باشد.
• در صورتی که وصول وجه چک منوط به شرط خاصی باشد.
• چنانچه در متن چک، قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام تعهد یا معامله است.
• در مواردی که چک بدون تاریخ صادر شده باشد.

شرایط شکایت کیفری از چک برگشتی

برای اینکه دارنده چک برگشتی بتواند از شرایط شکایت کیفری چک برگشتی استفاده نماید باید موارد ذیل را رعایت نماید تا حق شکایت کیفری از او ساقط نشود:

• دارنده چک باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه نماید.
• اگر بانک به هر علتی گواهی عدم پرداخت چک را صادر نماید دارنده چک برگشتی باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت خود را به دادسرا تسلیم نماید.
• صدور چک بلامحل یا برگشتی یک جرم است و برای اینکه دادگاه بتواند به آن رسیدگی نماید، باید دارنده چک، شکایت کیفری خود را به دادگاه تقدیم نماید.
• دارنده چک کیفری باید هزینه شکایت خود را نیز پرداخت نماید.

مدارک لازم برای شکایت بابت چک برگشتی

با توجه به مطالب ارائه شده در مورد چک، اگر چک برگشتی شرایط کیفری را داشته باشد و هیچ یک از شرایط حقوقی یک چک را نداشته باشد دارنده چک، یا وکیل چک برگشتی باید مدارک شکایت بابت چک برگشتی را به صورت ذیل آماده نماید:

• تهیه کردن دو نسخه کپی از دو سمت اصل چک
• تهیه کردن دو نسخه کپی از گواهینامه عدم پرداخت بانک که دلالت بر پرداخت نشدن چک را دارد.
• تکمیل شکایت در فرم های آماده و چاپ شده و نیز امضا و تمبر زدن آن ها.
• تحویل اصل چک برگشتی و کارت شناسایی به همراه مدارک ذکر شده به مرجع قضایی مربوطه برای شکایت.

درخواست تامین خواسته برای چک برگشتی

مطابق قانون دارنده چک می تواند به همراه شکایت به علت عدم وصول مبلغ چک، درخواست تامین خواسته از اموال خوانده یا صادرکننده چک را به دادگاه بدهد. تا با این درخواست اموال خوانده را تا پایان دادرسی توقیف کرده و مانع از تصرف و نقل و انتقال اموال او به غیر شود.

توقیف اموال برای چک برگشتی

توقیف اموال برای چک های برگشتی امکان پذیر می باشد اما تفاوتی که در نحوه ی توقیف این اموال وجود دارد این هست که اگر توقیف اموال از طریق مراجع کیفری یا ثبتی صورت بگیرد این دعوی توقیف باید فقط برای صادر کننده چک باشد در حالی که در توقیف اموال از طریق مراجع حقوقی، می توان برای مطالبه وجه چک اموال سایر مسئولین چک را برای توقیف معرفی نمود.

وظایف یک وکیل برای چک برگشتی

یک وکیل برای چک برگشتی باید به تمام متن و متون چک ها و ریز کلماتی که در چک درج می شود کاملا تسلط داشته تا بتواند با این آگاهی و تسلط بر چک برگشتی، موکل خود را در دادگاه پیروز گرداند.

گاهی ممکن است که در چک و ظهر نویس چک اطلاعات غلطی وارد شود که علت ورود این داده ها فریب دادن دارنده چک باشد، در این موقع است که یک وکیل برای چک برگشتی باید بتواند علاوه بر مطالبه وجه چک، از موکل خود در خصوص عناوینی چون کلاهبرداری، سرقت و یا جعل در سند تجاری دفاع نماید.

گفتیم یک چک برگشتی می تواند کیفری و یا حقوقی باشد. که در صورت کیفری بودن چک، دارنده چک باید نسبت به مفاد تعقیب پیگیری و تنظیم شکوائیه برای مطالبه طلب خود اطلاعات و دانش لازم را کسب نماید که این کسب دانش می تواند برای دارنده چک وقت گیر و سبب شود که جلسات دادرسی طولانی شود برای همین حضور یک وکیل برای چک برگشتی می تواند از اطاله دادرسی بکاهد.